Tôi cứ thắc thỏm mãi về câu chuyện của những người dân xã Phù Chẩn, huyện Từ Sơn trong một buổi chiều cuối năm, khi họ đang chuẩn bị bàn giao những thửa ruộng bao đời trồng cấy cho dự án khu công nghiệp, đô thị và dịch vụ Việt Nam-Singapo. Trưởng thôn Rích Gạo Vũ Văn Nam xa xăm nhìn ra phía cánh đồng trầm ngâm: "Cuộc sinh nở nào mà chẳng vật vã, đớn đau. Thế hệ chúng tôi sẽ gặp nhiều vất vả khi tư liệu sản xuất không còn, nhưng xa hơn tôi vẫn dự cảm một tương lai tốt đẹp. Đấy là khi khu công nghiệp đã hoàn chỉnh và con, cháu chúng tôi sẽ trở thành những công nhân lành nghề trong các nhà máy, doanh nghiệp trên chính quê hương mình". Tôi biết mong ước của anh Nam cũng giống ước mơ của hàng vạn người dân các xã Phù Chẩn, Đình Bảng, Đại Đồng ở hai huyện Từ Sơn và Tiên Du khi giải phóng xong 700 ha ruộng cho dự án lại phải đối mặt với bài toán chuyển đổi nghề để cuộc sống trước mắt không bị xáo trộn. Và những băn khoăn của tôi, và cả những người dân nơi đây phần nào được giải đáp khi trong buổi lễ khởi công khu công nghiệp, đô thị, dịch vụ Việt Nam-Singapo (VSIP), ông Goh Chok Tong, nguyên là Thủ tướng Chính phủ, hiện làm Bộ trưởng cao cấp Chính phủ Singapo và Phó Thủ tướng Chính phủ nước ta Hoàng Trung Hải đều khẳng định VSIP chính là biểu tượng cho sự hợp tác bền chặt giữa hai quốc gia. Từ thành công của VSIP Bình Dương, VSIP Bắc Ninh sẽ góp phần thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam nói chung và Bắc Ninh nói riêng phát triển, tạo một môi trường thu hút đầu tư hàng đầu và ổn định trong khu vực Đông Nam Á.
Tôi chưa vào Bình Dương để tận mắt chứng kiến khu công nghiệp VSIP nhưng qua lời giới thiệu của bà Low Sin Leng, đồng Chủ tịch Công ty cổ phần phát triển đô thị và KCN Việt Nam-Singapo thì VSIP Bình Dương sau 11 năm phát triển đã mở rộng lên 845 ha và thu hút thành công gần 350 nhà đầu tư trong và ngoài nước với tổng vốn đăng ký là 2 tỷ USD, cao gấp gần hai lần toàn bộ các KCN tập trung ở Bắc Ninh hiện nay và đang tạo việc làm cho hơn 75.000 lao động. Như thế suy ra, VSIP Bắc Ninh với 700 ha khi hoàn chỉnh dự kiến thu hút khoảng 300 nhà đầu tư thì việc giải quyết lao động dôi dư ở Bắc Ninh, thậm chí ở những địa phương lân cận sẽ tìm được lời giải thoả đáng.
Dù mới là bước khởi đầu nhưng những dự án công nghiệp lớn, giàu tiềm năng như VSIP, IGS (Hàn Quốc), Đại Kim, Hồng Hải, Sam Sung… đã hoàn thiện thủ tục cũng như mới đăng ký, cam kết vào đầu tư tại Bắc Ninh vẫn là những cánh chim báo tin vui cho công nghiệp của tỉnh. Tôi mê mải đi trên những con đường nội bộ khu công nghiệp Tiên Sơn rợp bóng cây, và hình dung chỉ khoảng chục năm nữa thôi, Bắc Ninh sẽ có gần 20 KCN tập trung, hơn 40 cụm công nghiệp nhỏ và vừa, làng nghề. Rút kinh nghiệm từ việc xây dựng và thu hút đầu tư những khu công nghiệp trước, hiện nay Bắc Ninh định hướng tập trung thu hút những dự án lớn có khả năng phát triển trọn vẹn một khu công nghiệp, đô thị, dịch vụ. Điển hình là các khu Nam Sơn-Hạp Lĩnh do Tập đoàn tài chính IGS (Hàn Quốc) làm chủ đầu tư hạ tầng 600 ha với số vốn đầu tư khoảng 1,5 tỷ USD. Sau khi hoàn chỉnh, khu này có khả năng thu hút gần 400 nhà đầu tư thứ cấp đến từ Mỹ và Hàn Quốc. Tổng công ty IDICO (Bộ Xây dựng) đăng ký đầu tư xây dựng hạ tầng KCN Quế Võ II. Tập đoàn đầu tư phát triển Việt Nam, Tập đoàn Saigon Invesment, Tập đoàn tài chính ORIX Nhật Bản và Công ty Vinaxuki đăng ký đầu tư xây dựng hạ tầng KCN Yên Phong II. Một số nhà đầu tư Đài Loan đang tiến hành tìm hiểu, khảo sát đầu tư hạ tầng KCN Thuận Thành. Tập đoàn Hon Hai Foxconn Group-Đài Loan đang thăm dò để đầu tư một KCN công nghệ cao…và mới đây nhất chính là khu VSIP vào Từ Sơn, Tiên Du. Đây là những khu công nghiệp gắn liền đô thị, trung tâm dịch vụ thương mại và nhiều tiện ích khác, đồng thời được phân khu chức năng rõ ràng sẽ bảo đảm việc xử lý chất thải bảo vệ môi trường, cũng như quản lý doanh nghiệp đối với các cơ quan chức năng.
Từ định hướng lựa chọn phát triển mạnh công nghiệp chuẩn bị cho giai đoạn hội nhập sâu kinh tế quốc tế, Bắc Ninh tích hợp nhiều giải pháp tích cực quảng bá hình ảnh thân thiện, cởi mở, tiềm năng và hợp tác trên nhiều phương diện. Các KCN tập trung đã thu hút 172 dự án đầu tư trong nước, 79 dự án nước ngoài với tổng vốn đầu tư 1,3 tỷ USD. Những nhà đầu tư lớn như VSIP (Singapo), IGS (Hàn Quốc), ORIX (Nhật Bản)…sẽ tạo lên những KCN-Đô thị, dịch vụ mẫu mực. Ông Vũ Đức Quyết, Trưởng Ban quản lý các KCN tỉnh báo tin vui: " Tại các khu công nghiệp tập trung, chất lượng của các dự án tăng dần qua các năm. Nếu như năm 2002 suất đầu tư chỉ đạt bình quân 1,17 triệu USD/ha và 3,01 triệu USD/dự án thì năm 2006 đạt 2,96 triệu USD/ha và 6,52 triệu USD/dự án. Trong nửa đầu năm 2007 tăng lên 5,43 triệu USD/ha và 5,29 triệu USD/dự án. Hiện nay các KCN tập trung đã thu hút nhiều dự án lớn về điện tử viễn thông công nghệ cao của các tập đoàn Canon, Sumitomo, Foxconn, Mitac, Longtech…và tập đoàn SamSung vào khu Yên Phong I giúp Bắc Ninh có thêm cơ sở để xác định ngành công nghiệp mũi nhọn chính là công nghiệp điện tử, viễn thông".
Để sẵn sàng đón các nhà đầu tư Bắc Ninh đang tiến hành quy hoạch mở rộng 4 KCN Yên Phong I, II, Nam Sơn-Hạp Lĩnh, khu Quế Võ II, bổ sung quy hoạch 7 KCN, dần phát triển về phía Nam sông Đuống. Đây thực sự là định hướng thể hiện tầm nhìn chiến lược trong thu hút và chuẩn bị đón nhận các dự án đầu tư mới, và chắc chắn Bắc Ninh sẽ thu hút thêm nhiều tỷ USD vốn đầu tư trong các năm tiếp theo. Các vùng nông thôn đang đứng trước cơ hội về giải quyết việc làm, xây dựng nông thôn mới với hàng chục khu, cụm công nghiệp nhỏ và vừa hiện đã có gần 800 doanh nghiệp đang hoạt động. Nhiều khu, cụm công nghiệp Đình Bảng, Châu Khê (Từ Sơn), Võ Cường (TP Bắc Ninh) có 100% diện tích đã lấp đầy, hoàn thiện sớm các công trình, hạng mục, tổ chức sản xuất kinh doanh, đóng góp cho sự tăng trưởng kinh tế trên địa bàn, thu hút, sử dụng hàng chục nghìn lao động các vùng nông thôn, nông nghiệp.. Nhiều khu công nghiệp nhỏ và vừa ở các huyện, thành phố Bắc Ninh, Từ Sơn, Tiên Du, Yên Phong…được quy hoạch, xây dựng gắn với các khu đô thị, dịch vụ, thương mại đang làm thay đổi nhanh bộ mặt nông thôn theo hướng CNH, HĐH, tạo bước đột phá về kinh tế, xã hội. Các doanh nghiệp sản xuất giấy ở Phong Khê đã tập trung đổi mới công nghệ, thiết bị đưa sản lượng giấy các loại trung bình mỗi năm hơn 100.000 tấn, đạt doanh thu hơn 300 tỷ đồng/năm, gấp 3 lần so vài năm trước. Các doanh nghiệp trong khu công nghiệp Châu Khê đưa sản lượng sắt, thép tái chế vượt trên mức 300.000 tấn/năm với doanh số hơn 400 tỷ đồng, gấp 5 lần so trước năm 2000. Cụm công nghiệp Đồng Quang thu hút khoảng 400 doanh nghiệp, tổ hợp sản xuất, HTX vào sản xuất, kinh doanh các mặt hàng gỗ mỹ nghệ cao cấp xuất khẩu sang nhiều nước trong khu vực.
Một thập kỷ tái lập tỉnh, công nghiệp Bắc Ninh đang vươn lên tầm cao mới cả về diện mạo lẫn tư duy, nhận thức. Điều này góp phần giúp Bắc Ninh bắt tay được với nhiều tập đoàn lớn của các nước phát triển, làm thay đổi mạnh cán cân tỷ trọng kinh tế. Năm 2007 tốc độ tăng trưởng kinh tế Bắc Ninh đạt 15,7%, khu vực công nghiệp-xây dựng tăng 20,6%, dịch vụ tăng 17,8%. Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch tích cực: Khu vực công nghiệp-xây dựng chiếm 51,0%, dịch vụ 30,3%. Quan trọng hơn, các doanh nghiệp tại địa phương có thêm điều kiện tiếp cận, giao thoa với công nghệ tiên tiến. Vấn đề đặt ra là cùng với phát triển KCN thì hệ thống giao thông phải được nâng cấp tốt hơn, chú trọng việc đào tạo nguồn nhân lực tay nghề cao để kịp thời cung cấp cho nhà đầu tư. Trong tương lai không xa, Bắc Ninh sẽ trở thành một trong các tỉnh dẫn đầu trong vùng kinh tế trọng điểm. Bây giờ, Xứ Bắc đang trong khoảng chuyển giữa hai mùa, ta lắng nghe mùa đông dần khép lãng đãng những đợt rét cuối cùng đem theo hơi ấm mùa xuân từ những cơn mưa bụi rắc trắng đầy trời tiếp nguồn sinh khí cho vạn vật nảy nở sinh sôi.
Ghi chép của Bùi Hoàng Mai
