Lần đầu sau nhiều năm tăng trưởng nhờ khu vực công nghiệp thì trong quý I năm nay bị sụt giảm mạnh (âm 18,7%), kéo theo tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh giảm tới 11,85% so cùng kỳ năm 2022. Mặc dù cán cân thương mại hàng hóa tuy vẫn duy trì thặng dư với giá trị xuất siêu đạt hơn 1,8 tỷ USD, nhưng giảm mạnh so cùng kỳ với 2 con số (xuất khẩu giảm 19%; nhập khẩu giảm 29%). Trong hoàn cảnh động lực tăng trưởng chính từ khu vực công nghiệp bị tác động tiêu cực, vấn đề đặt ra cho những quý tới của Bắc Ninh đó là cần thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới đến từ khu vực dịch vụ và đầu tư công.

Sản xuất linh kiện điện tử tại Công ty Hanpo Vina (KCN Yên Phong mở rộng).

Khác với gam màu ảm đạm của lĩnh vực công nghiệp, quý I khu vực dịch tăng 8,3%, đóng góp 1,49 điểm phần trăm vào tăng trưởng chung của tỉnh. Hoạt động thương mại dịch vụ duy trì đà tăng mạnh so cùng kỳ năm trước. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ trong quý ước 24.797 tỷ đồng, tăng 27% so cùng kỳ. Trong đó, doanh thu bán lẻ ước 19.558 tỷ đồng, tăng 30%; doanh thu hoạt động lưu trú, ăn uống 2.277 tỷ đồng, tăng 48%. Đặc biệt du lịch lữ hành đạt 21,5 tỷ đồng, tăng gấp 4 lần, sự phục hồi của lĩnh vực này có ý nghĩa quan trọng vì du lịch là ngành kinh tế tổng hợp có tác động lan tỏa đến nhiều lĩnh vực khác như: vận tải, lưu trú, nhà hàng, nghệ thuật, vui chơi giải trí… Dự báo tăng trưởng của khu vực dịch vụ tiếp tục là điểm sáng trong những quý tiếp theo đóng góp quan trọng vào tăng trưởng chung của nền kinh tế.
Một trong những động lực cho tăng trưởng kinh tế dự báo ở những quý tiếp theo là đầu tư công. Bởi năm 2023 là điểm rơi của đầu tư công trung hạn cũng như gói phát triển hạ tầng trong Chương trình phục hồi phát triển kinh tế-xã hội sau đại dịch. Đầu tư công sẽ đóng góp rất lớn trong tích lũy tài sản cố định và tài sản lưu động, là một trong những động lực tăng trưởng mà Chính phủ có nhiều nỗ lực cũng như biện pháp để đẩy mạnh.
Năm 2023 Kế hoạch vốn Chính phủ giao cho Bắc Ninh là 8.022 tỷ đồng; kế hoạch vốn HĐND tỉnh giao là 8.238 tỷ đồng (giao cao hơn 216 tỷ đồng so với số vốn Thủ tướng Chính phủ giao). Tuy nhiên, việc giải ngân vốn 3 tháng đầu năm nay còn chậm, mới chỉ đạt 5,4% so Kế hoạch vốn HĐND tỉnh giao (đạt 447 tỷ), thấp hơn mức bình quân chung của cả nước (10,8%). Thực tế cho thấy còn tồn tại nhiều điểm nghẽn trong việc triển khai thực hiện dự án, giải ngân vốn đầu tư công. Nguyên nhân chủ yếu là do vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, việc xác định khu tái định cư, người dân mong muốn nhận được giá đền bù cao hơn đơn giá nhà nước quy định. Cá biệt trường hợp một số người dân cố tình không nhận tiền đền bù nhưng khó tổ chức cưỡng chế do cần thông qua nhiều cấp có thẩm quyền xem xét; tình trạng một số nhà thầu chậm triển khai thi công; một số dự án dự kiến phân bổ vốn lớn hiện nay chưa được phê duyệt, một số dự án phải đợi văn bản của Trung ương… Vì vậy, nhiệm vụ còn lại các tháng phải giải ngân khoảng 7.791 tỷ đồng mới bảo đảm tỷ lệ giải ngân 100%.
Dù còn nhiều thách thức nhưng dư địa để triển khai các biện pháp nhằm thúc đẩy tăng trưởng đó là đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Do vậy, việc thực hiện hiệu quả các dự án đầu tư công trọng điểm là một chìa khóa tăng trưởng trong cả ngắn và dài hạn, cùng với các chính sách tài khóa tiền tệ hỗ trợ nền kinh tế, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô hiệu quả.
Để phát huy vai trò dẫn dắt của đầu tư công trong tăng trưởng kinh tế, mới đây tại Hội nghị bàn các giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2023, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hương Giang chỉ đạo các ngành, địa phương, đơn vị tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong giải ngân vốn đầu tư công, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc về đất đai, tài nguyên. Trong đó, tập trung cao công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư; Xây dựng quy chế phối hợp của đầu tư công giữa các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố về công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến giá vật liệu xây dựng; Đẩy nhanh tiến độ xây dựng, phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, các công trình, dự án quan trọng, trọng điểm: Đường vành đai 4, Cầu Kênh Vàng, TL.295C, TL.285B kết nối Thành phố Bắc Ninh qua các khu công nghiệp với QL3 mới; TL.277B kết nối với cầu Hà Bắc 2; mở rộng Cầu Ngà, Bệnh viện Sản - Nhi mở rộng, các tuyến đường kết nối các KCN tập trung; hệ thống thu gom và xử lý nước thải và 4 dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
Cũng cần có những giải pháp củng cố động lực tăng trưởng khu vực sản xuất công nghiệp và dịch vụ. Theo dõi sát diễn biến của kinh tế thế giới, từ đó kịp thời đưa ra cảnh báo cho cộng đồng doanh nghiệp để có phản ứng phù hợp. Đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa ngành hàng để giảm bớt sự phụ thuộc vào các thị trường và ngành hàng truyền thống; nâng cao hiệu quả và điều tiết tốt thông quan hàng hóa xuất, nhập khẩu. Tiếp tục đẩy mạnh cải thiện thực chất môi trường đầu tư kinh doanh, đơn giản hóa các thủ tục hành chính. Quyết liệt tháo gỡ các vướng mắc, rào cản lớn đối với doanh nghiệp hiện nay, nhất là về vấn đề thủ tục liên quan đến đất đai, tiếp cận vốn. Tập trung vào các dịch vụ có thể thúc đẩy tăng trưởng hơn nữa ở những ngành, lĩnh vực còn nhiều dư địa như ngành chế biến chế tạo, du lịch lữ hành…
Thực tế nhiều năm gần đây, tốc độ tăng trưởng trong quý I thường thấp, nhưng sang quý II bắt đầu phục hồi và nửa cuối năm sẽ bứt phá. Khả năng quy luật này tiếp tục diễn ra trong năm 2023 nhờ vào việc khai thác những động lực tăng trưởng mới và các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm. Như vậy, mục tiêu tăng trưởng năm 2023 (tăng 6,5% - 7,0%) của Bắc Ninh sẽ có triển vọng hoàn thành.