(Bài tham luận tại Đại hội Đảng bộ Ban quản lý các KCN Bắc Ninh năm 2010)

                                                                        Nguyễn Đình Oanh

                             Trưởng phòng QLĐT - Ban quản lý các KCN Bắc Ninh

I. THỰC TRẠNG THU HÚT ĐẦU TƯ TỪ NĂM 2000 ĐẾN NAY

1. Sơ lược bối cảnh các KCN Bắc Ninh trong từng giai đoạn

- Từ năm 2000-2004:

KCN Tiên Sơn đầu tiên được thành lập khởi công cuối năm 2000.

Trong bối cảnh của khủng hoảng tài chính khu vực Đông Nam Á năm 1997, dòng vốn đầu tư FDI vào Việt Nam bị suy giảm mãi đến năm 2004.

Bắc Ninh chúng ta đã có chính sách khuyến khích thu hút đầu tư, trải thảm đỏ đón các nhà đầu tư. Theo đó, các Quyết định ưu đãi khuyến khích đầu tư vào địa bàn tỉnh ra đời (Quyết định 60, Quyết định 107).

Chủ đầu tư hạ tầng KCN mới chưa có kinh nghiệm. Ban quản lý phải hỗ trợ rất nhiều trong việc giải quyết các thủ tục đầu tư, xây dựng, bồi thường giải phóng mặt bằng, thu hút đầu tư…

KCN Tiên Sơn được thành lập năm 1997, vừa quy hoạch, vừa xúc tiến các thủ tục đầu tư xây dựng hạ tầng, vừa phải thu hút đầu tư trong bối cảnh rất khó khăn.

Kết quả 5 năm (từ 2000-2004) các KCN Bắc Ninh thu hút được 124 dự án với số vốn 335,2 triệu USD, trong đó có 24 dự án FDI, với số vốn 41,72 triệu USD và 100 dự án trong nước, với số vốn 5.295 tỷ đồng (tương đương 294 triệu USD).

- Từ năm 2005-2006:

Giai đoạn này Bắc Ninh có thêm một số KCN đi vào hoạt động, trong đó có KCN Quế Võ và KCN Yên Phong.

Các nhà đầu tư kinh doanh hạ tầng đã hoạt động chuyên nghiệp hơn. Do các KCN đã đi vào hoạt động, bước đầu tạo ra bức tranh công nghiệp. Dòng vốn FDI đã khởi sắc và hồi phục. Bắc Ninh vẫn có chính sách trải thảm đỏ để đón nhận dự án đầu tư vào các KCN.

Tuy nhiên, thời kỳ này chúng ta đã bắt đầu có ý thức lựa chọn dự án hơn, nhưng chưa chặt chẽ và quyết liệt, chưa hình thành được ngành kinh tế mũi nhọn để định hướng thu hút đầu tư.

- Từ năm 2007 đến cuối năm 2008:

Năm 2007 - 9/2008 là giai đoạn bùng nổ của vốn FDI vào các KCN Bắc Ninh.

Chúng ta vừa thu hút đầu tư vừa hoàn thiện đề án quy hoạch KCN. Đã có thêm một số KCN nữa đi vào hoạt động đặc biệt KCN Yên Phong, VSIP Bắc Ninh, các nhà kinh doanh hạ tầng đã có tính chuyên nghiệp hơn.

Chúng ta cũng đã chủ động hơn trong công tác xúc tiến đầu tư, trọng tâm nhằm vào các tập đoàn đa quốc gia, đón nhận các dự án lớn, công nghệ cao, công nghiệp sạch, ít ô nhiễm môi trường.

Chúng ta đã chủ động lựa chọn dự án để hình thành ngành công nghiệp mũi nhọn: điện tử - viễn thông.

Kết quả thu hút được thêm 131 dự án; trong đó FDI có 79 dự án, vốn 1.505,8 triệu USD và trong nước có 52 dự án với số vốn 1.440 tỷ đồng tương đương 191 triệu USD.

- Từ cuối năm 2008-3/2010:

Do ảnh hưởng khủng hoảng kinh tế toàn cầu, dòng vốn FDI vào các KCN Bắc Ninh cũng suy giảm. Tuy nhiên cuối năm 2009, đầu năm 2010, thời kỳ hậu khủng hoảng, kinh tế thế giới được hồi phục.

Giai đoạn này tuy dòng vốn FDI có suy giảm, song kết quả chúng ta vẫn thu hút được 72 dự án, trong đó có 41 dự án FDI với số vốn 328 triệu USD và 31 dự án trong nước với số vốn 2.464 tỷ đồng, tương đương 137 triệu USD.

2. Về cơ cấu ngành nghề và quốc gia vùng lãnh thổ đã đầu tư vào các KCN:

Tính đến nay có 15 quốc gia vùng lãnh thổ đã đầu tư vào các KCN Bắc Ninh, trong đó Hàn Quốc là quốc gia có số dự án và vốn đầu tư nhiều nhất là 46 dự án, vốn 989,8 triệu USD; tiếp theo là Nhật Bản với 36 dự án, vốn 403,4 triệu USD; Đài Loan 18 dự án, số vốn 218,2 triệu USD; còn lại là của các quốc gia khác.

- Về cơ cấu ngành:

Nếu như trước năm 2007 các dự án đầu tư vào các KCN chủ yếu là chế biến nông sản thực phẩm, sản xuất hàng tiêu dùng, vật liệu xây dựng cao cấp, công nghiệp điện tử rất ít, chỉ có 2 dự án Công ty Canon chiếm 14% tổng số vốn đầu tư vào các KCN Bắc Ninh (130 triệu USD/896 triệu USD).

Thì từ 2008 đến hết tháng 3/2010 cơ cầu vốn đầu tư đã có sự thay đổi mạnh, hình thành ngành công nghiệp mũi nhọn điện tử - viễn thông.

- Đánh giá chung về thu hút đầu tư:

Tính đến nay các KCN Bắc Ninh đã có 405 dự án được cấp GCNĐT với số vốn khoảng 3,126 tỷ USD, trong đó có 117 dự án nước ngoài đạt 2,236 tỷ USD. Trong đó số dự án thuộc lĩnh vực điện tử - viễn thông chiếm tỷ lệ cao trên 40% (về số vốn đầu tư) hình thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, những dự án rất tiềm năng về nguồn thu Ngân sách và giá trị xuất khẩu.

Đây có thể đánh giá là sự thành công rất đáng mừng, khả quan của quá trình xây dựng, phát triển các KCN, đảm bảo góp phần quan trọng thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

II. MỤC TIÊU THU HÚT ĐẦU TƯ VÀO CÁC KCN BẮC NINH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY:

1. Đặc điểm các KCN Bắc Ninh hiện nay:

- Đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án quy hoạch, phát triển các KCN Bắc Ninh đến năm 2015, tầm nhìn 2020. Do đó đây là tiền đề rất cơ bản, khung pháp lý ổn định về quy hoạch các KCN. Các chủ đầu tư cũng đã được lựa chọn sẽ yên tâm đầu tư hạ tầng phát triển các KCN đáp ứng sản xuất kinh doanh. Các KCN đã đi vào hoạt động thì được đầu tư hạ tầng kỹ thuật và xã hội tương đối đồng bộ và đang hoạt động có hiệu quả, tiến đến là thực thể kinh tế - xã hội hoàn chỉnh.

- Được Đảng bộ, chính quyền các cấp trong tỉnh ủng hộ, tạo sự đồng thuận rất cơ bản.

- Đã thu hút được một số dự án lớn là tập đoàn đa quốc gia như Samsung, Canon, ABB…rất tiềm năng, sẽ có sức cuốn hút lớn đối với các dự án vệ tinh, công nghiệp phụ trợ.

- Đã hình thành ngành công nghiệp mũi nhọn: Điện tử -viễn thông.

- Kinh tế thế giới đã hồi phục trở lại nhưng vẫn còn độ trễ nhất định.

2. Yêu cầu đặt ra là:

Phát triển KCN phải đảm bảo sự phát triển bền vững gắn với an sinh xã hội, phải tạo động lực kéo cánh, góp phần thúc đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

3. Mục tiêu thu hút đầu tư trong giai đoạn hiện nay:

Từ đặc điểm và yêu cầu trên, về lâu dài các KCN Bắc Ninh cần thu hút các dự án lớn công nghệ cao, công nghiệp sạch, ít ô nhiễm môi trường thuộc các lĩnh vực: Điện tử - viễn thông (ngành kinh tế mũi nhọn), cơ khí chế tạo và công nghiệp phụ trợ, dịch vụ cao cấp (logistic, tài chính, ngân hàng…), chế biến nông sản, thực phẩm đầu cuối.

- Trước mắt trong năm 2010 cần tập trung thu hút các dự án vệ tinh của Samsung về lĩnh vực điện tử và dự án dòng sản phẩm mới của Samsung là mục tiêu số một hiện nay.

- Mục tiêu từ nay đến năm 2015 các KCN Bắc Ninh phải thu hút được khoảng 150 - 200 dự án với số vốn khoảng 1 -1,2 tỷ USD. Nâng tổng số vốn đầu tư vào các KCN đạt 4,3 - 4,5 tỷ USD.

- Đặc biệt quan tâm khả năng giải ngân tốt triển khai dự án của các nhà đầu tư sau cấp phép.

III. THƯỜNG XUYÊN CẢI TIẾN PHƯƠNG PHÁP XÚC TIẾN ĐẦU TƯ TRONG TÌNH HÌNH MỚI, TẠO LẬP HÌNH ẢNH CÁC KCN BẮC NINH

Công tác xúc tiến đầu tư các dự án vào các KCN Bắc Ninh là việc làm thường xuyên liên tục, trong quá trình xây dựng phát triển các KCN. Nó không chỉ là trách nhiệm trực tiếp của các chủ đầu tư hạ tầng, Ban quản lý các KCN Bắc Ninh, mà nó cần được xuyên suốt của các cấp lãnh đạo đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở và nhân dân trong tỉnh; tạo nên sự đồng thuận trong công tác tiếp nhận dự án đầu tư.

Để làm tốt công tác xúc tiến đầu tư trong giai đoạn hiện nay đối với Ban quản lý các KCN Bắc Ninh cần thực hiện tốt những vấn đề sau:

1. Trước hết phải chuẩn bị đủ tài liệu cần thiết phục vụ công tác xúc tiến đầu tư để giới thiệu với các nhà đầu tư về hình ảnh của tỉnh Bắc Ninh, về các KCN Bắc Ninh, về chức năng nhiệm vụ của Ban quản lý.

2. Phấn đấu gần chuyên nghiệp hoá công tác xúc tiến đầu tư:

- Có sự chuẩn bị biên tập tài liệu nội dung làm việc ngắn gọn, xúc tích dưới dạng slide.

- Có ngoại ngữ tốt hoặc phiên dịch.

- Có kỹ năng thuyết trình giải đáp nhà đầu tư rõ ràng, ngắn gọn, tập trung vào chủ đề chính.

- Hiểu biết cơ bản pháp luật về đầu tư và các lĩnh vực khác như: Doanh nghiệp, đất đai, thương mại, môi trường, khoa học công nghệ…

- Tổ chưc xúc tiến đầu tư theo kế hoạch, đảm bảo chu đáo, hiệu quả.

3. Thường xuyên cải tiến phương pháp xúc tiến đầu tư trong tình hình mới

Qua phân tích bối cảnh thực trạng và kết quả đạt được về thu hút đầu tư vào các KCN Bắc Ninh trong gần 10 năm qua. Mục tiêu là thu hút được dự án lớn (đinh) tạo hình ảnh của KCN, có tác động mạnh đến sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Công tác xúc tiến đầu tư đã qua các giai đoạn:

Những năm đầu xây dựng KCN, chúng ta cần dự án thì chúng ta đã trải thảm đỏ để thu hút đầu tư. Đến nay các KCN đã được quy hoạch đồng bộ, một số KCN đã đi vào hoạt động có hiệu quả, một số dự án lớn tại KCN đã có sức ảnh hưởng lan toả thu hút nhiều dự án vệ tinh. Chúng ta đã chuyển dần từ việc xúc tiến đầu tư đơn lẻ sang xúc tiến đầu tư theo chuỗi các dự án. Công tác xúc tiến đầu tư muốn đạt hiệu quả cao nhất thiết phải thường xuyên cải tiến phương pháp xúc tiến đầu tư. Nhất là trong tình hình mới, khi mà kinh tế thế giới bắt đầu hồi phục, các công ty tập đoàn lớn đa quốc gia đang tái cấu trúc doanh nghiệp, cấu trúc lại ngành hàng và sản phẩm. Để công tác xúc tiến đầu tư có hiệu quả, xin đưa ra phương pháp như sau:

- Chủ động tìm gặp đối tác.

- Tìm kiếm thông tin các nhà đầu tư thông qua nhiều kênh khác nhau.

- Phối hợp tốt với các Công ty kinh doanh hạ tầng KCN và đổi mới công tác tiếp cận nhà đầu tư:

+ Làm việc trực tiếp với các nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư tiềm năng thông qua các công ty nước ngoài đã đầu tư thành công tại Bắc Ninh.

+ Trả lời, đàm phán, hỗ trợ thủ tục đầu tư thông qua hộp thư điện tử.

+ Gửi tài liệu qua các cuộc hội thảo, các Đại sứ quán nước ngoài ở Việt Nam, cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, các tổ chức xúc tiến đầu tư.

+ Tranh thủ các Bộ Ngành TW, đặc biệt là các Đại sứ quán Việt nam ở nước ngoài.

+ Phải tạo được hình ảnh ấn tượng ban đầu về Ban quản lý hoặc KCN khi làm việc.

- Công tác lựa chọn dự án dầu tư là khâu quan trọng nhất hiện nay.

Đảm bảo lựa chọn dự án tốt, trên cơ sở chủ động tìm hiểu dự án. Nếu biết có thông tin dự án tốt phải tập trung mọi khả năng để phối hợp tiếp cận, chăm sóc tạo sự hợp tác thân thiện. Đối với những dự án cần phải có điều kiện để đảm bảo an toàn thì chủ động khêu gợi để thăm dò trước, để có ứng xử phù hợp mục tiêu thu hút đầu tư (Ví dụ như dự án kinh doanh hạ tầng có vốn FDI thì nhất thiết phải làm việc kỹ để rõ về đối tác, về khả năng tài chính và kinh nghiệm. Đối với tài chính sẽ yêu cầu kỹ quỹ ít nhất 20% tổng vốn đầu tư dự án).

- Tạo lập hình ảnh các KCN:

+ Mỗi KCN phải tập trung thu hút được ít nhất 01 dự án lớn (dự án đinh). Nó sẽ có sức hút lan toả rất lớn đối với các dự án về tinh tiếp theo.

+ Ngoài công tác quy hoạch, xây dựng các KCN phải đảm bảo đồng bộ, hạ tầng kỹ thuật, chuẩn bị đủ quỹ đất sạch để đón nhận đầu tư.

+ Tích cực giám sát sau đầu tư, đảm bảo hỗ trợ tháo gỡ khó khăn vướng mắc kịp thời cho doanh nghiệp, đồng hành cùng doanh nghiệp trong suốt vòng đời dự án.

IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Biết rõ thực trạng thu hút đầu tư vào các KCN Bắc Ninh trong những năm qua, xây dựng mục tiêu thu hút đầu tư vào các KCN trong giai đoạn hiện nay; đồng thời thường xuyên đổi mới cải tiến phương pháp xúc tiến đầu tư trong tình hình mới, tạo lập hình ảnh các KCN Bắc Ninh là điểm đến tin cậy trong con mắt nhà đầu tư nước ngoài là nội dung quan trọng của người làm công tác xúc tiến đầu tư.

Từ những bài học thành công trong công tác xúc tiến đầu tư đối với một số dự án lớn như Canon, Samsung… đã đầu tư vào các KCN cho thấy rằng: Tạo lập hình ảnh Bắc Ninh, các KCN Bắc Ninh và niềm tin của nhà đầu tư vào lãnh đạo tỉnh, những nhà chính khách và Lãnh đạo Ban quản lý có tính quyết đoán cao; cùng với dự đàm phán thẳng thắn, hợp tác, thân thiện, là tiền đề quan trọng để nhà đầu tư yên tâm nhanh chóng quyết định đầu tư dự án.

Những kết quả đạt được về thu hút đầu tư vào các KCN Bắc Ninh là rất khả quan, đáng mừng. Năm 2010 và những năm tiếp theo sẽ còn nhiều khó khăn thách thức, chúng ta phải có sách lược thu hút đầu tư mới, tập trung vào các thị trường tiềm năng như Hàn Quốc, Nhật Bản, chủ động tìm kiếm dự án tốt với những giải pháp thiết thực để đề xuất tháo gỡ cơ chế vướng mắc, tạo thuận lợi cho nhà đầu tư và doanh nghiệp. Đặc biệt quan tâm hỗ trợ dự án lớn, dự án dịch vụ phục vụ cao cấp và nhà ở trong KCN, thúc đẩy triển khai dự án đã cấp phép. Trước mắt nên tập trung cao độ hướng vào tiếp cận đón nhận dự án của Tập đoàn Samsung với dòng sản phẩm mới và các dự án vệ tinh Samsung là nội dung thiết thực nhất trong năm 2010. Đề nghị Đảng bộ Ban quản lý tập trung chỉ đạo, đề nghị UBND tỉnh, các ngành các cấp quan tâm giúp đỡ để Ban quản lý hoàn thành mục tiêu kế hoạch đặt ra, góp thành tích chào mừng Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI./.