Tuy nhiên, vấn đề lại nằm ở cách tiếp cận. Đối với gói tín dụng hiện đang nằm ở quyền tự quyết của các ngân hàng thương mại, trong khi các ngân hàng thương mại cũng là doanh nghiệp luôn phải chịu sức ép về kết quả kinh doanh, lợi nhuận..., Hiện nay nhiều ngân hàng đã xác định đồng hành, chia sẻ khó khăn cho doanh nghiệp, chấp nhận giảm doanh thu, lợi nhuận thông qua việc giảm lãi suất cho vay, cơ cấu lại nợ... song các ngân hàng vẫn phải bảo đảm mục tiêu cốt lõi là chất lượng an toàn tín dụng, duy trì sự lành mạnh của hoạt động ngân hàng. Vì vậy, để hỗ trợ doanh nghiệp, các ngân hàng phải tính toán rất chi tiết về khả năng trả nợ của doanh nghiệp.
Những doanh nghiệp yếu hoặc không chứng minh được khả năng trả nợ thì không thể tiếp cận được. Một số DN cần vốn phải vay khoản mới để trả cho khoản cũ tới hạn, nhưng sản xuất trì trệ, DN không đủ tài sản bảo đảm thì không thể vay được. Để đủ điều kiện tiếp cận các gói hỗ trợ, DN cần chứng minh đủ điều kiện, cung cấp đủ thủ tục như: Phải làm báo cáo kiểm toán, đánh giá thiệt hại, phải chứng minh được thanh khoản; DN muốn giãn nợ phải có xác nhận, chứng minh thiệt hại, báo cáo, xác nhận tồn kho… Hơn nữa, gói hỗ trợ tín dụng 300 nghìn tỷ đồng là gói cho vay mới với mức lãi suất thấp, nhưng trên thực tế, nhiều DN đã phải hoạt động cầm chừng, dừng hoạt động không phải vì thiếu vốn mà vì nhu cầu giảm sút nghiêm trọng, chuỗi sản xuất toàn cầu bị đình trệ, nên cho dù lãi suất thấp, các DN cũng rất khó “hấp thụ” được dòng tín dụng mới này.

Dây chuyền sản xuất bánh ngọt của Công ty TNHH thực phẩm ORION Vina (KCN Yên Phong).

Ông Mẫn Văn Khắc, Giám đốc Công ty TNHH Vạn Lợi (CCN Đông Thọ, Yên Phong) chia sẻ: “Công  ty chuyên sản xuất nhôm và gia công thêm sản phẩm phụ tùng của xe máy, ô tô cung cấp cho các DN trong và ngoài nước. Nhưng  hơn 1 tháng nay, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, DN phải tạm ngừng sản xuất vì một số đối tác lớn như: Honda, Toyota, LG… phải đóng cửa vì thực hiện các biện pháp giãn cách xã hội. Trong khoảng thời gian nghỉ, Công ty vẫn phải trả lương công nhân ở mức lương tối thiểu, chịu lãi ngân hàng, tiền đóng bảo hiểm, tiền điện… ước hơn 1 tỷ đồng/tháng chưa tính khấu hao tài sản. Hiện nay, Chính phủ đã triển khai nhiều gói hỗ trợ cho DN bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, mặc dù Công ty cũng bị ảnh hưởng nhiều nhưng không đủ điều kiện được hưởng các chính sách hỗ trợ mà đơn vị cần. Trong khi đó có gói hỗ trợ được hưởng thì chưa sát với nhu cầu DN. Ví như gói hỗ trợ về gia hạn nộp thuế thu nhập DN, thuế GTGT, tiền thuê đất được hưởng nhưng hiện DN đã ngừng hoạt động không có doanh thu; tiền thuê đất thì DN đã trả hết 1 lần. Với gói tín dụng, DN đang ngừng hoạt động nên không có nhu cầu vay mới, trong khi đó ngân hàng chỉ thực hiện giảm lãi suất cho vay với các khoản vay mới, chưa giảm khoản vay cũ…”.

Theo ông Đỗ Huy Trung, Giám đốc Công ty TNHH Trí Đức (CCN Xuân Lâm, Thuận Thành) chuyên may gia công hàng xuất khẩu chủ yếu cho các nước Châu Âu và Mỹ thì từ đầu năm đến nay, do ảnh  hưởng của dịch COVID -19, Công ty liên tiếp gặp khó khăn hết đầu vào lại đến đầu ra. Một số đơn hàng vẫn giữ lại nhưng lại đòi hạ giá 20% và đến tháng 6 mới nhận hàng, thanh toán tiền. Vì thế, doanh thu của Công ty giảm hơn 20% so với những tháng trước đó, lợi nhuận hầu như không có. Công ty cố gắng cầm cự tạo việc làm và giữ chân người lao động. Hiện Công ty có 300 công nhân, mỗi tháng phải chi gần 3 tỷ đồng tiền lương, bảo hiểm, tiền điện, ăn trưa cho công nhân… Nhưng nếu tình hình dịch bệnh không kết thúc trong quý II thì Công ty phải cho công nhân tạm thời nghỉ việc và huy động các kênh khác để trả lương tối thiểu nhằm giữ chân người lao động.
Ông Trung cho biết: “Chính phủ và tỉnh đang triển khai rất nhiều gói hỗ trợ DN bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Nhưng hiện tại, DN mới được giảm lãi suất ở mức 0,5%/ năm ở gói vay mới, các khoản vay cũ chưa được giảm. Gói hỗ trợ về thuế thì vì đặc thù may gia công xuất, nhập khẩu nên không có thuế GTGT, thuế thu nhập cá nhân cũng không đáng kể. Chính sách tạm ngừng đóng quỹ hưu trí và tử tuất, DN cũng không tiếp cận được vì quy định số lao động thuộc diện tham gia BHXH phải tạm thời nghỉ việc từ 50% tổng số lao động có mặt trước khi tạm dừng sản xuất, kinh doanh trở lên hoặc bị thiệt hại trên 50% tổng giá trị tài sản do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, mất mùa gây ra (không kể giá trị tài sản là đất) mới được hưởng. Thành thử, đóng BHXH thì khó khăn, sa thải nhân viên thì không đành. Rõ ràng có chính sách rất hấp dẫn, nhưng ràng buộc nhiều điều kiện nên DN chưa thể tiếp cận…”.
Không chỉ các DN nhỏ mà các DN lớn có tiềm lực như Công ty gỗ mỹ nghệ Đức Thắng ở Đồng Kỵ (thị xã Từ Sơn), Tổng Công ty may Đáp Cầu, phường Thị Cầu (thành phố Bắc Ninh)… cũng trong tình trạng gặp rất nhiều khó khăn bởi tác động từ dịch COVID-19. Hiện những DN này đều phải cắt giảm một số ngày làm, giờ làm, thậm chí cho công nhân nghỉ việc luân phiên, doanh thu giảm tới 50%, nhưng vẫn đang gồng mình đóng BHXH và chi trả lương bảo đảm cuộc sống cho người lao động.

Tổng Công ty Đáp Cầu vẫn nỗ lực tạo việc làm cho người lao động.

Các DN đều mong muốn các cấp, ngành chức năng sớm chung tay giải quyết nhằm hỗ trợ kịp thời cho danh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn. Các DN có chung kiến nghị: Với chính sách về BHXH, cho phép DN tạm dừng đóng quỹ hưu trí, tử tuất theo số nhân viên bị ngừng việc thực tế; tạm dừng đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn đến cuối năm 2020 và không bị tính lãi chậm nộp; miễn nộp kinh phí công đoàn 2% quỹ lương trong năm 2020 thay vì quy định hiện nay là: 50% số lao động thuộc diện đóng BHXH của DN phải nghỉ việc hoặc chứng minh thiệt hại 50% vô cùng phức tạp vì chưa có 1 tiêu chí hay thước đo cụ thể, hơn nữa dấu hiệu thiệt hại đều ở tương lai (vì hàng tồn kho, hợp đồng, doanh thu, tạm ngưng... đều là dấu hiệu suy giảm trong tương lai), nên việc chứng minh thiệt hại có thể kéo dài hàng năm.
Đối với các chính sách tín dụng, các DN mong muốn các Ngân hàng thương mại thực hiện nghiêm sự chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước, triển khai đồng bộ các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp. Cùng với việc hỗ trợ tiếp cận tín dụng, cần đẩy nhanh cơ cấu lại nợ, kể cả nợ gốc và nợ lãi. Cần chủ động, linh hoạt hơn trong triển khai các gói hỗ trợ doanh nghiệp, trong đó xác định cụ thể nhu cầu từng nhóm khách hàng để có chính sách hỗ trợ kịp thời, hiệu quả thông qua những gói sản phẩm, chương trình giảm lãi suất... giúp các doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn.
Về chính sách miễn giảm phí thanh toán, hiện một số tổ chức tín dụng đã giảm phí thanh toán đối với các khoản thanh toán nước ngoài, nhưng các khoản thanh toán, chuyển tiền trong nước chưa được giảm cho DN. Vì vậy, các DN mong muốn các tổ chức tín dụng cùng thống nhất, triển khai các chính sách mà Ngân hàng nhà nước đã ban hành, không phân biệt nhóm nợ, loại hình của DN. Trong trường hợp DN bị cách ly hoàn toàn, đề nghị các khoản nợ tại ngân hàng của DN trong thời gian cách ly không bị tính lãi và không tính thời gian vào thời hạn cho vay. Ngoài ra, chính sách hỗ trợ mới chỉ áp dụng đối với khoản vay bằng VNĐ, chưa áp dụng cho các khoản vay bằng USD, trong khi đối với các DN xuất khẩu, nhu cầu vay vốn bằng USD rất nhiều, nhưng chưa có chính sách hỗ trợ nên các doanh nghiệp kiến nghị Ngân hàng Nhà nước ban hành các chính sách hỗ trợ đối với đồng USD cho các DN xuất, nhập khẩu tương tự như các chính sách hỗ trợ bằng VNĐ…
Các chính sách hỗ trợ DN và người dân của Chính phủ là gói hỗ trợ lớn nhất kích thích nền kinh tế. Để dòng chảy kinh doanh được khai thông trên cơ sở bảo đảm các điều kiện giãn cách xã hội, thì việc sớm tìm ra các giải pháp xóa bỏ khoảng cách giúp DN được tiếp cận, thụ hưởng các chính sách ưu việt của Chính phủ, nhanh chóng khôi phục sản xuất, sẵn sàng đương đầu với cuộc chiến mới “hậu COVID”- đó là đẩy lùi suy thoái, tái khởi động và phục hồi nền kinh tế là một trong những vấn đề cấp bách hiện nay.