Trong số hơn 20 ngàn công nhân đang làm việc ở các nhà máy, công ty tại tỉnh Bắc Ninh, có đến 58% là lao động đến từ các địa phương khác, chủ yếu là từ các vùng thôn quê của các tỉnh lân cận. Hầu hết họ đều phải vất vả tìm và thuê trọ trong những căn phòng chật chội, không thỏai mái và thiếu các điều kiện cũng như dịch vụ vui chơi lành mạnh... Một chính sách nhà ở ổn định, lâu dài cho công nhân gắn bó hơn, yên tâm hơn với công việc đang được tính đến, nhưng chưa biết bao giờ mới thành hiện thực.

Xã Vân Dương, Nam Sơn thành phố Bắc Ninh và xã Phương Liễu thuộc huyện Quế Võ là nơi tập trung nhiều nhà cho thuê trọ, phần lớn dành cho đối tượng là công nhân làm tại các nhà máy trong Khu công nghiệp Quế Võ tỉnh Bắc Ninh. Một căn phòng trọ có diện tích trên dưới 10 mét vuông được cho thuê với giá giao động từ 150 đến 200 ngàn đồng/ tháng. Ngòai khu tắm rửa, vệ sinh chung được thiết kế ở một góc riêng trong khu nhà trọ, diện tích của các phòng trọ được tận dụng tối đa cho nhu cầu sinh hoạt tối thiểu hàng ngày. Trong căn phòng nhỏ và nóng bức chỉ dành cho 2 người thuê, chị Nguyễn Thị Liên- công nhân tại Khu công nghiệp Quế Võ cho biết: "Mức giá thuê phòng thì cao, làm công nhân chỉ được trên dưới 1 triệu/tháng nhưng chi cho tiền trọ và sinh hoạt đã gần hết. Công ty hỗ trợ được mỗi tháng chừng 50 ngàn tiền thuê nhà nhưng cũng chỉ trang trải được một phần trả tiền điện, nước mà thôi…". Trên thực tế, những công nhân được công ty hỗ trợ tiền nhà như chị Liên không nhiều, vì hiện mới chỉ có một vài công ty ở Bắc Ninh thực hiện chính sách này. Hàng vạn công nhân tại các khu công nghiệp vẫn phải thắt lưng buộc bụng sống tạm bợ trong những căn phòng trọ chật chội.

Điều đáng nói là dù chật chội, không thỏai mái và bất tiện…, nhưng không một phòng trọ nào trong khu vực này còn chỗ trống trước nhu cầu quá lớn của hàng vạn công nhân đang làm việc tại Khu công nghiệp Quế Võ. Hơn một nửa trong số hơn 20 ngàn công nhân đang làm việc tại các nhà máy, công ty trên địa bàn Bắc Ninh là người ngoại tỉnh. Đa số họ đều phải tự đi tìm nhà trọ để có chỗ ở dù chỉ là tạm bợ cho những ngày ra đô thị làm công nhân. Chị Liên- công nhân Khu Công nghiệp Quế Võ giãi bày: "Bọn em đã phải tìm người ở chung cho đỡ tiền thuê nhà, nhưng chủ nhà cũng đã tính tiền lũy tiến theo số lượng người ở nên cũng khó mà ở thêm được. Cũng phải chấp nhận, vì người tìm thuê thì nhiều, mà phòng trọ thì ít.

Đời sống vật chất khó khăn nên đời sống tinh thần càng thêm nghèo nàn. Hết giờ làm việc, họ không có một hình thức giải trí nào phù hợp…Và thành phố Bắc Ninh cũng chưa có một địa điểm vui chơi giải trí nào dành cho công nhân

Ở Bắc Ninh hiện không hoặc chưa xây nhà ở cho công nhân. Duy nhất chỉ có một công ty vốn đầu tư của Nhật Bản có chủ trương xây dựng nhà chung cư cho công nhân nhưng đến nay vẫn chưa thể triển khai.

Đối với một số công ty khác cũng không triển khai được lý do là sau khi điều tra trưng cầu ý kiến, có tới đa số công nhân được hỏi không muốn ở nhà chung cư do công ty xây dựng. Thay vào đó, họ lựa chọn giải pháp nhận tiền hỗ trợ nhà ở hàng tháng để đổi phần nào chi phí sinh hoạt hàng ngày. Chị Liên phân trần: "Công ty xây chung cư cho ở miễn phí, hỗ trợ nấu nướng… rất lợi cho cho bọn em, nhưng không mấy ai muốn ở vì không quen. Như thế, bọn em cảm thấy như bị trói buộc". Còn một công nhân khác- chị Trần Thị Thuỷ thì lo lắng: "Vào đó sợ phức tạp hơn ngoài này, mong công ty hỗ trợ thêm tiền nhà cho bọn em thì hơn". Vậy là kế hoạch xây dựng chung cư đã bị hoãn lại, không biết chờ đến bao giờ. Thiết nghĩ cần tuyên truyền thêm để người công nhân hiểu, hi vọng là có thể họ thay đổi suy nghĩ và cùng với công ty tìm ra nơi sinh hoạt cho ổn định.

Trong khi đó, những khu nhà trọ chật chội, nóng bức, thậm chí thiếu an toàn vẫn đang mọc lên xung quanh các nhà máy, xí nghiệp và kinh doanh có hiệu quả. Ngành chức năng thì đến nay cũng đã chuẩn bị cho một đề án về hỗ trợ nhà ở công nhân trong tương lai, nhưng cũng chỉ mang tính định hướng, còn đi vào thực hiện thì cần phải có chính sách rất cụ thể, từ việc chuẩn bị mặt bằng, cách thức điều hành, huy động và quản lý vốn và sự phối hợp của nhiều cấp, nhiều ngành mới hi vọng thành công.

Nguyễn Mạnh Huấn